Alfabety Indian, stenografia, pismo podstawowe

W momencie wybuchu popularności stenografii pismo łacińskie było już jako-tako ugruntowane. Zaczynały się już wykształcać stałe jego formy, czemu sprzyjał rozwój druku i wymiana korespondencji o zasięgu międzynarodowym. Jednak stenografowie nigdy nie porzucili marzeń o stenografii jako piśmie elementarnym, którego uczyć będą w szkołach podstawowych.

Jak pisałem wcześniej, co zresztą łatwo zauważyć, zamiar ich się nie powiódł. Nie można jednak powiedzieć, że ponieśli całkowitą klęskę. Niektóre małe narody przyswoiły sobie stenografię jako pismo podstawowe - a mianowicie plemiona indiańskie, do których pod koniec XIX wieku zawędrowali misjonarze z poczuciem misji i pragnieniem, aby te poniżone wcześniej narody wzniosły się na poziom cywilizacji dzięki posiadaniu własnego pisma.

I tak na przykład Kamlupowie z Brytyjskiej Kolumbii obdarowani zostali pochodną systemu Duploye, zwaną Wawa Shorthand.



Języki Indian przypominają nieco rodzinę mandżurską, czyli są w dużej mierze sylabiczne. Zatem podstawowe techniki stenograficzne znajdują dla nich znakomite zastosowanie. Poczynając od wielkich Czirokezów, którzy swój alfabet sylabiczny posiedli już na początku XIX wieku, ewangelista James Evans przygotował dla narodu Krików sylabariusz w oparciu o Dewanagari i stenografię:


Dalej poszło już z górki, na bazie tego alfabetu w połowie XIX wieku stworzył też dla narodu Odżibłejów:


Trzydzieści lat później Edmund Peck na tej podstawie ułożył sylabariusz dla Inuitów. W roku 1976 został on uznany za urzędowy na terytorium Nunavut i Nunavik w Quebecu, na równi z alfabetem łacińskim:



W swojej bezbrzeżnej naiwności i entuzjazmie uznaję te przypadki za wystarczający dowód na to, że dowolny działający system stenograficzny mógłby z powodzeniem zastąpić lokalny derywat alfabetu łacińskiego, a nawet (cóż za odwaga!) myślę (brawo!), że dałoby się opracować jakiś uproszczony alfabet na bazie współczesnego pisma łacińskiego oraz badawczego alfabetu IPA, który mógłby przyspieszyć dwukrotnie zarówno zapis, jak i odczyt w języku ojczystym.

Komentarze

  1. gdzie znalazłaś te znaki ( litery ) z obrazka ,, just him living in..."??? Proszę odp. na maila rica2000@onet.com.pl

    OdpowiedzUsuń
  2. Obrazek ten znalazłem tu: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/50/Cree_type_proof.jpg

    OdpowiedzUsuń
  3. Naprawdę świetnie napisane. Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty